Τοπωνύμια Εξάνθειας

ΕΞΑΝΘΕΙΑ

Αλογομάντρια, στα, βοσκοτόπια και αχούρια αλόγων. Επειδή ήταν πολλά αχούρια εκεί, τα ονόμαζαν αλογομάντρια. Στην ουσία το κάθε άλογο είχε δικό του σταύλο, ή το πολύ με άλλο ένα μαζί. Τη λέξη μαντρί δε τη χρησιμοποιούμε συνήθως για τ΄ άλογα.
Αλπεδονάδες, στις, τοποθεσία με πολλά δέντρα που τα έλεγαν αλπέδα και είχαν σκληρό ξύλο, με το οποίο κατασκεύαζαν γερά έπιπλά, όπως κασέλες, αρμάρια κ.α.. Σε παλιό προικοσύμφωνο συναντάμε τα εξής : «Και της δίνομε και μια κασέλλα αλπεδένια ήτοι από ξύλο λεγόμενον αλπέδο» Αλωνάκι, στο, τοπωνύμιο που υπάρχει και σε άλλα χωριά όπως στον Κάβαλλο.

Γκλουβ' σάνικο, στο, τοποθέσία στα σύνορα Εξάνθειας και Εγκλουβής.
Δρυμωνάρι, στο, τοποθεσία σε ορεινή περιοχή. Η λ. είναι υποκοριστικό της λέξης δρυμών.
Κατωκοπιά, στην, τοποθεσία.
Κοντριάδα, στην, πεδινή περιοχή. Κατά την παράδοση εκεί υπήρχε πόλη και έλεγαν "Κάστρο, Κάστρο, Καστανιά και χώρα Κοντριάδα". Στην πόλη (χώρα) κατοικούσε, λένε, η βασίλισσα Σαπφώ.
Κουμαριάς, στον, τοποθεσία με πολλές συστάδες του ομώνυμου θάμνου.
Κρεμενάλια ή Κρεμάσματα, στα, τοποθεσία όπου, κατά την παράδοση, οι Τούρκοι(1479-1684) και οι Άγγλοι (1810 - 1864) είχαν στήσει κρεμάλες για τους εγκληματίες. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω στιχούργημα:
Κάστρο, κάστρο Καστανιά
και χώρα Κοντριάδα.
και κάτω στον Παίοφουρνο, το λένε στην Ντουγάνα και πέρα στα Κρεμάσματα, το λέν στα Κρεμενάλια.

Μακρύ Σκαλί, στο, τοποθεσία. Η λ. σκαλί εδώ δεν έχει τη συνηθισμένη έννοα, δηλ. ένα τμήμα μιας σκάλας. Εδώ σημαίνει μία έκταση γης ισοπεδωμένη σε πλαγιά λόφου ή βουνού. Οι παλιοί γεωργοί της Λευκάδος καλλιεργούσαν αμπέλια, κυριολεκτικά, πάνω σε βουνά, κάνοντας σκαλιά - σκαλιά, που τα στήριζαν μεγάλες λιθιές. Βλέπει κανείς και σήμερα σε πολλά μέρη του νησιού τέτοιες κλιμακωτές καλλιέργειες. Σχετικές φράσεις είναι : «μια σκάλα αμπέλι», «ένα σκαλί χωράφι», «δυο σκαλιά κριθάρι» κ.λ.π.
Έμειναν και μερικά τοπώνυμια του έιδους αυτού π.χ. Μακριά Σκαλιά, Μεγάλη Σκάλα, Κάτω Σκαλί. Μεγανόρο, στο =στο μέγα όρος = περιοχή στο βουνό πάνω από την Εξάνθεια όπου οι γεωργοί φύτευαν πολλά και καρπερά αμπέλια, σε ύψος πάνω από 1.000 μέτρα.
Ντουγάνα, στην, τοποθέσια έξω από το χωριό. Η λέξη σημαίνει τελωνείο, σταθμός για έλεγχο. Από το Ιταλικό dogano. Στο σταθμό αυτό, που τον είχαν οι κατακτητες του νησιού, Βενετσάνοι και Άγγλοι, κατά τον έλεγχο γινόνταν πολλές κλεψιές στον κόσμο που διάβαινε από εκεί.
Νυδρί, στο, τοποθεσία. Δεν πρόκειται φυσικά για το ομώνυμο χωριό. Νυδρί εδώ είναι μια τοποθεσία με πολλές βελανιδιές, που τις έλεγε ο κόσμος δρυά : « Που ήσουν σήμερα;» Στα (Ν)ιδρυά» το ι είναι ευφωνικό. Τέτοιες ονομασίες (Νδρί) υπάρχουν στο Κατωχώρι και στο Μαραντοχώρι. Στο Μαραντοχώρι μάλιστα η τοποθεσία λέγεται Νιδρυά.
Όρογκος, στον, τοποθεσία με μικροκαλλιέργειες. Η λέξη ως τοπωνύμιο αναφέρεται και από τον Ησύχιο: "Όρογκοι των ορών (ορέων) τα οκγώδη".
Παλιόφουρνος,στον, τοποθεσία όπου οι Άγγλοι είχαν Ντουγάνα.
Παλιό Χωρίο, στο, τοποθεσία όπου υπήρχε κάποτε ναός της Παναγιάς και μικρό χωριό.
Πλακά, στην, τοποθεσία.
Πύργος, στον, λοφ΄΄ωδης τοποθεσία.
Φακίστρες, στις, τοποθεσία όπου καλλιεργούνταν φακή.
Χοιρομάντρια, στα, έξω από το χωριό είναι μεγάλη σπηλιά, αντίκρυ από την Κέρκυρα. Σ' αυτή τη σπηλιά - λένε- έβανε τους χοίρους του ο Οδυσσέας.
Ψηλή Ράχη, τοποθεσία ορεινή σε ύψος πάνω από 800 μέτρα, όπου υπήρχαν απέραντοι αμπελώνες του χωριού.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΕΞΑΝΘΕΙΑΣ
Άγιος Αθανάσιος, στον, τοποθεσία, όπου υπήρχε ερημοκκλήσι του ομώνυμου Αγίου.
Αγραπιδιές, στις, τοποθεσία.
Αητός, στον, τοποθεσία.
Αητοφωλιά, στην, τοποθεσία.
Αλεφαντή, στου, τοποθεσία.
Αμμόκαμπος, στον, πεδινή έκταση αμμώδης και εύφορη.
Αμυγδαλιές, στις, τοποθεσία.
Ανεμονάτα, στα, τοποθεσία.
Βάρβαλη, στου, τοποθεσία.
Βλαχάτα, στα, τοποθεσία (τα περισσότερα κτήματα στην Εξάνθεια ανήκουν στους κατοίκους του χωριού που έχουν το επώνυμο Βλάχος. Ίσως από μοιρασιές, αδελφομοίρια, μεγάλης πατριαρχικής οικογενείας έμεινε το Βλαχάτα).
Γαβριάς, στο, τοποθεσία με αμπελώνες.
Γαϊδουροκυλήστρες, στις, τοποθεσία με μεγάλες καλλιέργειες αμπελιών.
Γρίζου Αλώνι, στου, τοποθεσία.
Δάφνη, στη, τοποθεσία, φυτώνυμιο τοπωνύμιο.
Καλίνου, στου, τοποθεσία.
Καμπάκι, στο, τοποθεσία.
Καπρούλια, στα, τοποθεσία.
Καραβιάς, στον, τοποθεσία.
Καστανιές, στις, τοποθεσία.
Κάτω Λάκκωμα, στο, τοποθεσία.
Κεραδάμι Λάκκα, στο, τοποθεσία.
Κοκκινάδι, στο, τοποθεσία.
Κουτσουπιές, στις, τοποθεσία. Φυτώνυμο τοπωνύμιο από το δέντρο ξυλοκερατιά , κ. χαραρουπιά.
Κωλομύδι, στο, τοποθεσία.
Λαγκάδα, στη, τοποθεσία.
Λακή, στη, τοποθεσία.
Λαχίδια, στα, τοποθεσία. Λαχίδι = κλήρος γεωργικός από μοιρασιά. Φράση: «έχω ένα λαχίδι αμπέλι στο μερδικό μου». Η έκταση του λαχιδιού είναι απεριόριστη και σπανίως προσδιορίζεται η έκταση του.
Ληστή, στου, τοποθεσία.
Λιμνιά, στα, τοποθεσία.
Λίμπα, στη, τοποθεσία.
Λυγιά, στη, τοποθεσία.
Μαγαζιά, στα, τοποθεσία και τοπωνύμιο μέσα στο χωριό όπου είναι τα καφενεία και άλλα καταστήματα του χωριού.
Μακρύ Λαγκάδι, στο, τοποθεσία.
Μακρύ Σκαλί, στο, τοποθεσία με πολλά αμπέλια.
Μαντριά, στα, τοποθεσία, όπου υπήρχαν εγκαταστάσεις για κοπάδια τσοπάνηδων του χωριού.
Μαρίνου, στου, τοποθεσία.
Μέγα Αμπέλι, στο, τοποθεσία./
Όρογκας, στον , η ονομασία αναφέρεται από τον Ησύχιο: όρογκος = κορυφές βουνών, οι όγκοι των βουνών. Όρογκος λοιπόν είναι τοποθεσία στο ψηλό βουνό πάνω από το χωριό στο λεγόμενο «Μέα Όρος». Παλιάμπελα, στα, τοποθεσία.
Παρασπόρι, στο, τοποθεσία. Ο όρος παρασπόρι είναι καθαρά γεωργικός, σημαίνει μικρή σπορά, μικρή έκταση σπαρμένης γης. Και συγκεκριμένα: όταν κάποιος έδινε τα χωράφια του μισακά ή τριτάρικα στο σέμπρο του και ιδίως όταν το χωράφι ήταν χρόνια ακαλλιέργητο και άγριο, τότε έλεγε στο σέμπρο: « πάρε αυτό το κομμάτι γης, ημέρεψέ το, και ότι κάμει είναι δικό σου». Αυτό το κομμάτι το λένε παρασπόρι.
Πέρα Μεριά, στην, τοποθεσία.
ηλουριές, στις, τοποθεσία πηλώδης.
Πιανές, στις, τοποθεσία.
Πορτοκαλιάτικα, στα, τοποθεσία.
Πορτολιά, στην, τοποθεσία.
Πύργος, στον, τοποθεσία.
Ρίζα, στη, τοποθεσία.
Ρόδες, στις, τοποθεσία.
Σίγκι, στο, τοποθεσία.
Σκάλα, στη, τοποθεσία.
Σπαρτερό, στο, τοποθεσία.
Σπάρτες, στις, τοποθεσία.
Σπασμένο Πηγάδι, στο, τοποθεσία.
Στάμνες Λαγκάδια, στις, τοποθεσία.
Στενή Σκάλα, στη, τοποθεσία.
Σωκήπια, στα, τοποθεσία = οι μικροί κήποι μέσα ή κοντά στο χωριό που καλλιεργούσαν λαχανικά, κρεμμύδια, αγκινάρες, κουκιά, πατάτες κ.τ.λ.
Φαγούδια, στα, τοποθεσία.
Φτελιά, στην, τοποθεσία, φυτώνυμο τοπωνύμιο από το δέντρο φτελιά (αρχ. Πτελέα. Τα φύλλα και ο καρπός της έχουν θεραπευτικές ιδιότητες).
Χοιρομάντρια, στα, τόπος που ήταν εγκατεστημένα μαντριά χοίρων.
Χορός, στο, τοποθεσία.